Tajny rozkaz Rokossowskiego i służba zastępcza

Wujek w stroju roboczym

Podstawą do zakwalifikowania poborowego do służby zastępczej - jest jego pochodzenie społeczne, oblicze polityczne i moralne oraz przeszłość polityczna. Do służby zastępczej przeznaczać:

a) poborowych pochodzących ze środowiska bogaczy wiejskich, wywłaszczonych obszarników, kupców, właścicieli przedsiębiorstw przemysłowych zatrudniających siły najemne, właścicieli większych nieruchomości miejskich oraz synów byłych funkcjonariuszy bezpośredniego aparatu ucisku reżimu przedwrześniowego

b) poborowych, którzy według opinii organów bezpieczeństwa publicznego są wrogo ustosunkowani do obecnej rzeczywistości;

c) poborowych, których rodzice, rodzeństwo lub żona byli karani przez organa Polski Ludowej za przestępstwa polityczne;

d) poborowych, którzy utrzymują kontakt z członkami najbliższej rodziny, pozostającymi w krajach kapitalistycznych i zajmującymi wrogą postawę wobec Polski Ludowej.

Konstanty Rokossowski, Marszałek Polski, Tajny rozkaz nr 008 z dnia 1 lutego 1951 roku

i w mundurze

Na podstawie tego rozkazu mój wujek jako brat więźniarki politycznej Zofii Środoń trafił do kopalni węgla kamiennego na Śląsk do batalionu roboczego. Bataliony nie były formacjami wojskowymi, ale były jedynie organizowane przez wojsko. Poborowi nie odbywali szkoleń i "broni nie widzieli", a ich podstawowym zadaniem była praca przy kopaniu węgla. Ci "żołnierze" byli zatrudnieni w 60 kopalniach, gdzie w szczytowym okresie służyło ich około 35 tysięcy.

Najgorzej mieli ci, którzy trafili do 10 batalionu pracy (JW 2930) przeznaczonego do pracy w kopalniach uranu, na potrzeby produkcji broni atomowej w ZSRR.

Więcej na ten temat w pracy Bataliony robocze-budowlane w Ludowym Wojsku Polskim: dokumenty, fakty, wspomnienia